το νησι, η φωτια, το αυριο

Οταν χρονια πριν διαβασα για πρωτη φορα το μοναδικο αριστουργημα της Ιωαννας Καρυστιανη ¨Μικρα Αγγλια” , το σκηνικο της περιγραφης στο μυαλο μου δεν ηταν παρμενο απο την Ανδρο. Ηταν παρμενο απο την Λαγκαδα της βορειας Χιου, ενα φυσικο λιμανακι, ενα μικρο χωριο κτισμενο αμφιθεατρικα, κι ενας καμπος με περιβολια που καθε πρωϊ ανεβαζουν στην αετοφωλια μου αυτες τις μυρωδιες που περιεγραφε το βιβλιο. Και που μεχρι πριν λιγα χρονια οι γυναικες των ναυτικων περιμεναν να ακουσουν την πρωϊνη ντουντουκα¨ ..να τους λεει να περασουν να παρουν την αλληλογραφια απο το δημαρχειο. Ναυτοχωρι κι αυτο και πολλα αλλα στο νησι.

Την Χιο δεν την ηξερα απο μικρη. Ηξερα μια αρχοντισσα στην Αθηνα, την μητερα της κυριας Αργυρως το γενος Φαφαλιου που δευτερη στην τεχνη της ζαχαροπλαστικης και της διακοσμησης δεν υπηρχε. Απο τα χερια της φυλαγω ακομα ενα κεραμεικο πιατο σε κοκκινο και μπλε.

Την Χιο μπορεις να την αγαπησεις απο τους ανθρωπους της. Οταν ομως πατησεις το ποδι σου στα αγιο χωματα της τοτε αν εχεις και λιγα ψιχουλα ευαισθησιας σε κανει δικο της. Ετσι με εκανε κι εμενα δικια της, πανε χρονια τωρα.  Στην δικη μου περιπτωση, δεν βοηθησε η ευαισθησια μονο αλλα και τα ματια του αγαπημενου μου και της οικογενειας του που ελαμπαν.  Εξ’αλλου οταν στην ερωτηση “Εσυ ποιανου εισαι κορη μου”  απαντας στις γεροντισσες “ειμαι η νυφη του Κοραη” πολιτογραφεισαι Χιωτισσα και χαιρεσαι που απεκτησες και δικο σου νησι στην πορεια της ζωης.

Απο εκεινη την πρωτη φορα μεχρι σημερα, την Χιο την εμαθα καλα. Απο τα Αγιασματα και τα Καμπια, ως τον Εμπορειο και τα Φανα. Σπιθαμη προς σπιθαμη, με εικονες, με γευσεις αλλα πιο πολυ με μυρωδιες.

Δεν ειναι τυχαιο αυτο το “Μυροβολος Χιος” . Ακομα κι αν δε το εχεις ακουσει, το νοιωθεις. Την πρωτη φορα που αφηνα πισω το νησι φορτωμενη με κοπανιστη, μαστιχια και ποτα λυπομουν που δεν μπορουσα να κλεισω την γλυκεια μυρωδια του αερα σε ενα μπουκαλι και να την παρω μαζι μου.  Το καλο ειναι οτι η οσφρηση ειναι η αισθηση με την μεγαλυτερη μνημη.

Για να αγαπησεις την Χιο ξενε, πρεπει να κανεις ωρισμενα πραγματα. Πρεπει να καθησεις στην βιβλιοθηκη του Κοραη και να διαβασεις,  πρεπει να τρυπωσεις σε αρχοντικο του καμπου και να καθησεις στο πεζουλι του πηγαδου, κι αν ειναι βραδυ να δεις μεσα τον φεγγαρο!  Πρεπει να καψεις τα ποδια σου στα μαυρα βολια, να καθησεις κατω απο το πλατανι στους Πιτυους, να σε πιασει δεος στο Αγιο Γαλας, να κολυμπησεις στα Φανα, να τρεξεις πισω απο τον ηλιο στον Αναβατο, να κλεψεις ενα βοτσαλο απο τον Ναγο, και να φας τυλιχταρακι.  Και χιλια δυο αλλα μπορεις να κανεις και να χαιρεσαι καθε λεπτο με ολες σου τις αισθησεις.

Αν ειχα χρηματα για επενδυσεις το πρωτο που θα εκανα θα ηταν να ξανανοιξω τα λουτρα στα Αγιασματα. Μαγικο και ευλογημενο μερος, μαε το χαρισε η φυση κι εμεις το αφησαμε και φυγαμε.

Η Χιος (μου πια) καιγεται. Καιγεται η καρδια μου και οι καρδιες οσων την αγαπαμε. Αυτα τα μερη που σκαρφαλωνα, θαυμαζα και λατρεψα ειναι παραδομενα στις φλογες. Τα αποτελεσματα ειναι ολεθρια κι εχουν οικονομικες, κοινωνικες και περιβαλλοντολογικες επιπτωσεις που θα κρατησουν χρονια.  Ειλικρινα αυτη τη στιγμη δεν μπορω να σκεφτω ποιος φταιει και ποιος δεν φταιει.  Πανω στον ολεθρο δεν μπορω να σκεφτω σαν τιμωρος ((αν και θα επρεπε). Το νησι χρειαζεται την βοηθεια μας και την αγαπη μας πιο πολυ απο ποτε.

Η Χιος ειναι τα μαστιχια του Νοτου, ο Καμπος στο κεντρο και οι μυγδαλιες του Βορρα.

Διαβαζω οτι τα σχοινα και το μαστιχι ξαναγινονται. Ποτε; Υστερα απο δεκαετιες; Και πως το ξερουν οτι θα ξαναγινει. Το μαστιχι ειναι αποτελεσμα μικροκλιματος. Αυτο με τοσο μεγαλη πυρκαγια δεν θα μεινει το ιδιο.  Θα επανελθει; Ουτε εσεις μπορειτε να απαντησετε ουτε κι εγω.  Πανω που ανοιξε η αγορα στην Ιαπωνια και στην Τουρκια, πανω που το μαστιχι αρχισε δειλα να ταξιδευει στον κοσμο και να αποκτα θαυμαστες , τωρα εγινε κι αυτο.

Στο κεντρο και στο νοτο του νησιου εχω ταξιδεψει πολλες φορες. Απο τοτε που ο δρομος ηταν στενος και φιδωτος και ηθελες τον διπλασιο χρονο να φτασεις στην Κωμη. Αυτο το κομματι του νησιου που καιγεται ειναι (ηταν) ενας μεγαλος οικονομικος πορος.  Τα πρωτα χρονια που σταματουσα στα Αρμολια στα καναταδικα, εκανα δυο πραγματα. Πρωτα πηγαινα αριστερα στο καναταδικο του παπου. Ετσι τον ελεγα τον μοναδικο γεροντα που εφιαχνε πραγματικα ομορφα λαικα μοτιβα και ηταν εκει με την γιαγια και μου τυλιγαν τις κουπες σε εφημεριδες.  Εφυγε η γιαγια με τα χρονια και βαρυνε ο παπους. Ζει ακομα μου ελεγε η ανηψια του η Χριστινα τα τελευταια χρονια. Προπερσυ εμαθα οτι εφυγε. Να πω οτι δε μου κανει καρδια να παω σε αλλα καναταδικα.. Το δευτερο ηταν να τρυπωσω κατω απο τα μαστιχοδεντρα πισω απο τα μαγαζια στο σταυροδρομι.  Σκια, ασπρο χωμα, η μυρωδια του σχοινου, εβγαινες απο το λιοπυρι κι εμπαινες στην σκια του σχοινου.  Τα τελευταια χρονια ειχα παρασυρει μαζι μου και την μαμα. Της αρεσε τοσο! Σαν τους κλεφτες που δεν κλεβαμε ομως αλλα θαυμαζαμε αυτη την παραξενια της φυσης.

ακριβως εκει!

Οι Ολυμποι που ξεμειναν εκει απο τον Μεσσαιωνα ειναι αλλη αγαπημενη γωνια που απειλειται. Η Βεσσα που ηταν εκει διδασκαλισσα η γιαγια του Ερρικου για χρονια.  Η Ελιντα που ο δρομος δεξια και αριστερα ειναι γεματος καππαρες και θυμαρια.

Τα γραφω και στεναχωριεμαι. Και αναρωτιεμαι ποσο οποιος και να το προξενησε απεχει απο τον ορισμο του ανθρωπου.

Η φωτια ακομα μαινεται, μερικοι λενε οτι θα σταματησει στη θαλασσα. Ελπιζω οχι. Η φωτια καποτε θα σβησει κι ελπιζω συντομα. Και μετα. Μετα πως θα επουλωθουν οι πληγες; Πως θα ξαναβγουν οι αγριοτουλιπες και τα σπαρτα σ’αυτο το πονεμενο κομματι. Πως θα ξαναχαμογελασουν οι ανθρωποι; Πως να αρχισεις να σκεφτεσαι το μετα, οταν τεσσερεις μερες τωρα οι ελπιδες λιγοστευουν.  Γιατι δεν κατεβηκε ολο το νησι να βοηθησει αυτο το κομματι. Γιατι, πως ..ποτε;

Αυριο!  Ποσο αβεβαιο ακουγεται.  Οσο ανισος ειναι ο ανθρωπος απεναντι στην φυση. Χιος αγαπημενο νησι, το γκρεμισε ο Εγκελαδος, το εβαψε ο Τουρκος στο αιμα, το καιει η φωτια.  Κουραγιο και υπομονη στους ανθρωπους που το αγαπουν. Μπορουν να κανουν και θαυματα. Το δασακι του Καρυδα στην Λαγκαδα ειναι εργο ανθρωπων. Το φυτεψαν και το προσεχουν σαν τα ματια τους .. μερα και νυχτα.
Διαβαστε ενα post που εγρσψσα για την μαστιχα πριν 4 χρονια .

Σας φιλω γλυκα.